Maatwerk in Odoo, is dat wel zo'n goed idee? In 2012 richtte ik Odoo Experts op en sindsdien heb ik, samen met mijn team, honderden Odoo maatwerk Apps ontwikkeld. Toen we de Odoo modules maakten, was de aanpassing in Odoo echt onmisbaar, daar waren de klant en ik van overtuigd. Het waren allemaal 'must-haves'. Veel klanten zijn blij met Odoo, maar kijken niet allemaal meer hetzelfde tegen maatwerk aan. Was het maken van maatwerk wel zo'n goed idee?
Niemand wil maatwerk, toch?
Bij veruit de meeste bedrijven waar wij komen krijgen we steevast de opmerking "We gaan de software helemaal standaard gebruiken. We willen geen maatwerk". De vraag komt vaak voort uit het besparen van kosten. En het besparen van kosten, door het gebruik van ERP-software, dat is nu net ons werk. Dus als het standaard kan, zonder maatwerkkosten te maken, dan zijn wij hier helemaal voor.
Maar kan een klant wel zonder maatwerk? In hoeverre is onderzoek gedaan naar de processen en de daarvoor benodigde software? Zijn de processen van het bedrijf in de standaard software onder te brengen? Is de software flexibel genoeg om aan te passen aan de eisen en wensen van de eindgebruikers?
Deze vragen stellen we niet voor niets. Veel bedrijven kunnen, hoe gek dat ook is, deze vragen niet beantwoorden. De enige manier om deze, belangrijke vragen, te beantwoorden is door het uitvoeren van een gedegen vooronderzoek. Dit vooronderzoek wordt uitgevoerd voor de daadwerkelijke ERP-implementatie. Onderdeel van het vooronderzoek, is de GAP-analyse, waarbij de hiaten (Gaps) worden beschreven en welke oplossing hiervoor wordt gekozen. Maatwerk kan een goede oplossing zijn voor een Gap, maar soms zijn ook andere oplossingen mogelijk, die maatwerk kunnen vermijden. Laat je hierover goed informeren en weeg alles goed af.
Wat is maatwerk?
Maatwerk is het maken van software op maat voor een specifieke klant of het aanpassen/uitbreiden van de standaardfunctionaliteit van software, zodat deze geschikt is voor een specifiek doel. Bij het aanpassen van standaardsoftware is de aanpassing van de software niet mogelijk door het configureren van de software, maar wordt de aanpassing bereikt door het overschrijven van de broncode.
Veel moderne ERP-systemen beschikken ook over tools, welke het mogelijk maken om de software uit te breiden en/of aan te passen. Odoo heeft bijvoorbeeld Odoo Studio. Omdat gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden van de software, wordt dit geen maatwerk genoemd, echter komt het wel erg in de buurt en heeft het dezelfde voordelen en nadelen als maatwerk.
Wat zijn de voor- en nadelen van maatwerk?
Het gebruik van maatwerk heeft, zoals met alles, voor- en nadelen. Voordelen van maatwerk zijn o.a.:
Het creëert een marktvoorsprong omdat je een unieke oplossing hebt bedacht.
Het voegt verdere efficiëntie toe, door bijvoorbeeld systemen te koppelen.
Het voegt verbeteringen door, waardoor werknemers efficiënter kunnen werken.
Het voegt flexibiliteit toe, omdat bijvoorbeeld niet op een nieuwe versie van de leverancier gewacht hoeft te worden.
De software sluit beter aan bij de bedrijfsvoering.
Helaas komt maatwerk ook met nadelen. Nadelen van maatwerk zijn o.a.:
De kosten voor de ontwikkeling en onderhoud liggen bij jou.
Maatwerk is eenmalig specifiek voor jou en wordt niet doorontwikkeld.
Kennis van het maatwerk is vaak maar bekend bij een kleine groep mensen.
Bij een upgrade van de standaard software, moet vaak ook het maatwerk worden geüpgraded.
Maatwerk kan voortgang remmen, omdat upgraden niet mogelijk wegens functionele of technische beperkingen.
Maatwerk in Odoo
Odoo is opensourcesoftware en bij uitstek geschikt om aan te passen en uit te breiden. Het open source karakter van Odoo heeft oneindige mogelijkheden en hierdoor ontwikkelen developers van over de hele wereld maatwerk-apps voor Odoo. Odoo heeft inmiddels de grootste business App Store van de wereld met bijna 25.000 apps. Maatwerk zit dus een beetje in het DNA van Odoo, maar de vraag blijft: "Is dat wel zo'n goed idee?".
Met Odoo zijn er meerdere mogelijkheden tot maatwerk, maar er zijn wel degelijk verschillen. Welke mogelijkheden er zijn?
Maatwerk via Odoo Studio
Odoo Studio kan worden gebruikt op Odoo Enterprise en Odoo online en is de tool om, zonder te programmeren, Odoo aan te passen en uit te breiden. Bij conventioneel maatwerk wordt code geschreven als een Odoo App, welke vervolgens moet worden geïnstalleerd op de Odoo server. Dat is met Odoo studio niet nodig. Odoo heeft een slimme manier bedacht om maatwerk te maken, zonder dat er geprogrammeerd hoeft te worden.
Kan iedereen dan maatwerk maken met Odoo Studio? Nee, dat is geen goed idee. Ook via Odoo studio kom je in aanraking met technische onderdelen van software. Het vraagt (technische) kennis van Odoo, om Odoo studio goed te gebruiken. Weet iemand niet goed wat hij doet, dan kan hij Odoo echt kapot maken.
Odoo studio is een perfecte tool voor het maken van kleine aanpassingen en uitbreidingen aan Odoo. Maar denk bij het gebruik goed vooruit en combineer geen Odoo Studio met conventioneel maatwerk. Dit geeft onoverzienbare problemen.
Maatwerk via Development
Maatwerk in Odoo betekent het ontwikkelen van Odoo Apps. Met deze apps, of modules, kun je Odoo uitbreiden en/of de werking aanpassen. Voor maatwerk is altijd een developer nodig en ben je aangewezen op Odoo.sh of eigen hosting. Met de ontwikkeling van maatwerk apps is alles mogelijk. Odoo apps installeer je in Odoo en deze worden naadloos opgenomen in Odoo. De eindgebruiker ziet niet het verschil tussen standaard functionaliteit en maatwerk functionaliteit.
Met Odoo studio, zijn de aanpassingen vaak beperkt tot het toevoegen van velden en schermen. Maatwerk via development gaat veel verder en kun je complete logica van Odoo vervangen of uitbreiden, koppelingen maken met andere systemen of hele nieuwe functionaliteit maken. Met Odoo development zijn de mogelijkheden eindeloos.
Maatwerk via de Odoo API
Het is ook mogelijk om maatwerk buiten Odoo houden. De extra functionaliteit leest via de Odoo API-gegevens vanuit Odoo. Vervolgens kan het maatwerk alles doen met die gegevens. Via diezelfde API is het ook mogelijk om informatie weg te schrijven in Odoo. Voorbeelden van maatwerk die gebruikmaken van de API zijn koppelingen met andere systemen, van bijvoorbeeld vervoerders of e-commerce platformen.
Een voordeel is dat je niet beperkt bent door Odoo zelf en dat het maatwerk bijna geheel onafhankelijk bent. Bijna, omdat wijzigingen in de API van Odoo bij alle nieuwe versies van Odoo voorkomen. Deze wijzigingen in de API hebben bijna altijd tot gevolg dat het maatwerk, welke gebruikmaakt van de API, ook moet worden herzien. Dus hoewel het maatwerk buiten Odoo is gemaakt, is er nog steeds een afhankelijkheid en dat is de API van Odoo. Klik hier om meer te weten over de Odoo API.
Odoo App Store
Odoo heeft een grote Business Apps Store. Iedereen kan hier Odoo apps plaatsen. Dat kan zowel een gratis, geheel open source, app zijn als betaalde apps. Ben je op zoek naar een specifieke functionaliteit, welke in standaard Odoo ontbreekt, dan raden we je zeker aan de App Store aan. Er is echter één groot nadeel van de Odoo App Store en dat is dat er, op dit moment, geen enkele controle op de kwaliteit is van de apps. Dat betekent dat het soms erg goed zoeken is. Is de Odoo app gratis, dan kun je de code beter eerst op kwaliteit controleren.
Lees ook eens: Waarom zijn we gestopt met het gebruik van apps uit de Odoo App Store?
Hou er rekening mee dat Odoo Apps niet altijd compatibel zijn met elkaar. Afzonderlijke apps kunnen prima werken, maar met elkaar werken ze niet. Hier kunnen de makers van de apps niet veel aan doen. De apps in de App Store zijn allemaal gebaseerd op een standaard Odoo versie, waarop de app is gebouwd. Het makkelijkst kan ik het uitleggen, met een voorbeeld. App 1 voegt een veld "Merk" toe aan het product. Het nieuwe veld wordt toegevoegd na het veld "Interne Referentie". App 2 verwijdert veld "Interne referentie". Dit zal een probleem vormen als beide apps worden geïnstalleerd. Bij gebruik van eigen maatwerk ben je bekend met beide aanpassingen en kun je dit voorkomen.
De Odoo App Store is erg laagdrempelig en er zijn Odoo apps voor van alles te vinden. Soms gratis en soms betaald, maar vaak niet erg duur. Maar let op: Ook een app uit de Odoo App Store is maatwerk!
Ons advies
Maatwerk is niet altijd een keuze. Het is soms noodzakelijk om maatwerk in te zetten om de software perfect te maken. Maar als maatwerk wel een keuze is, dan is ons advies om het te vermijden. Onze ervaring is dat maatwerk te veel wordt ingezet, voor een tijdelijk probleem. Veelal komt het doordat de werking van de nieuwe software nog niet goed bekend is en vergeleken wordt met bekende functionaliteiten van het vorige softwarepakket. Ook is een vorm van 'over-automatiseren' iets wat we veelvuldig tegenkomen. Een eindgebruiker wil eigenlijk 'de knop die alles doet' en probeert zo efficiëntie te verhogen op microniveau. Maatwerk is hiervoor zelden een goede oplossing.
Op basis van onze jarenlange ervaring nog een aantal tips:
Doe een GAP-analyse om te bepalen waar de hiaten tussen bedrijf en software zitten.
Maatwerk kan alleen een goede oplossing zijn als het echt waarde oplevert voor het bedrijf.
Laat werknemers eerst 3 maanden wennen aan de software en overweeg dan maatwerk opnieuw.
Let op het bedrijfsbelang en niet op het belang van iedere afzonderlijke werknemer.
Reserveer budget voor onderhoud en toekomstige migraties.
Pas op voor Apps van derden, waarbij de kwaliteit en compatibiliteit onduidelijk is.
Maatwerk is niet eenmalig, zorg dat ondersteuning geborgd is.
Wat zijn jouw ervaringen met Maatwerk? Maak een account aan en laat je reactie hieronder achter.
Is maatwerk een goed idee?